De geschiedenis van FSC

In 2018 realiseerde engineers bij de Nederlandse overheid dat API’s in toenemende mate zullen worden gebruikt voor gegevensuitwisseling. Omdat er een verwachting was van een grote hoeveelheid nieuwe verbindingen tussen organisaties, is er een traject gestart om “API-management” oplossingen te bestuderen. Hierbij was X-Road, ontworpen in Estland en gebruikt door meerdere andere landen, een interessant project om te analyseren. Enkele Nederlandse engineers zijn langs gegaan in Estland en hebben, samen met het team dat X-Road ontwikkelt, gekeken naar de toepasbaarheid in de Nederlandse context.

Op basis van die analyse waren er drie conclusies:

X-Road lost een relevant probleem op waar veel Nederlandse overheidsorganisaties vraag naar hebben.
De performance van X-Road was niet toereikend voor de schaal van de Nederlandse digitale overheid. De digitale overheid van Estland is vergelijkbaar met de grootte van de infrastructuur bij een grote Nederlandse gemeente.
In de architectuur van X-Road is er een centrale voorziening vereist, wat niet aansluit op de federatieve manier van werken van de vele Nederlandse overheidsorganisaties.

Op basis van deze analyse en in samenwerking met het X-Road team is er een Nederlandse variant van de concepten van X-Road gebouwd, genaamd NLX. Deze variant bestond uit software die vergelijkbaar was met functionaliteit die in het X-Road product zit, alsmede een standaardbeschrijving van wat productoplossingen zouden moeten implementeren om deze functionaliteit te kunnen bieden. NLX is als onderdeel van Common Ground bij de VNG doorontwikkeld en er is met Nederlandse gemeenten gekeken naar de toepasbaarheid van het NLX product binnen de gemeentelijke digitale landschappen.

In 2019 is op aanvraag van de VNG een analyse gemaakt van de behoeften gemeenten en een mogelijke uitrol: NLX van ontwikkeling naar opschaling (gepubliceerd september 2020). Bij deze analyse kwam naar voren dat er “draagvlak [is] voor een landelijke integratiefunctionaliteit en de toegevoegde waarde daarvan wordt gezien”. Echter, is het “onduidelijk hoe NLX zich verhoudt tot andere integratieoplossingen die in de markt reeds voorhanden zijn”. NLX uitrollen en verplichten als product was voor gemeenten zonder de hulp van technici niet gewenst en in plaats daarvan zouden gemeenten “volgens hen gezamenlijk de eisen en standaarden moeten formuleren waarmee diensten en software kunnen worden aanbesteed”.

De conclusie om een standaard set aan eisen en afspraken werd vervolgens herhaald door Gartner in Eindrapport Objectivering NLX (gepubliceerd september 2022): “De geïnterviewde partijen geven aan geen behoefte te hebben aan uniforme software voor (deel van) deelnemers in het stelsel.” Omdat de behoefte voor aan een oplossing voor het API-management door de deelnemers wel werd bevestigd, beval Gartner het volgende aan: “Hiervoor is echter nodig dat het product NLX eerst als standaard wordt opgeschreven en als standaard wordt aangenomen binnen een bepaalde community (bijvoorbeeld Nederlandse overheid).”

De standaardbeschrijving van NLX is hierna verder uitgewerkt en hernoemd naar de FSC-standaard. Deze standaard is vervolgens vastgesteld binnen de PGDI in december 2024. De standaard wordt doorontwikkeld als PGDI-bouwsteen en technische wijzigingen worden besproken als onderdeel van het Technisch Overleg Digikoppeling.